งานใหม่ ... ใจอาสา

หลวงพ่อเลี่ยม ประธานสงฆ์กล่าวสัมโมทนียกถา

สรุปสัมโมนียกถา พระราชภาวนาวิกรม (หลวงพ่อเลี่ยม ฐิตธัมโม)

วันที่ ๖ มกราคม ๒๕๖๒ ณ มูลนิธิมายา โคตมี

(กลอนหลวงพ่อ มีบางส่วนไม่แน่ใจคำ ) ... “ เป็นมนุษย์สุดแสนดี มีโอกาส มีปัญญา เฉลียวฉลาดกว่าสัตว์ทั้งผอง ขอวิงวอนพวกเราทั้งหลายจงไตร่ตรอง ยึดครรลอง ความเป็นธรรม นำจิตใจ ปฏิบัติธรรม เพียรทำ เป็นธรรมะ เรียนเพื่อละ ทุกข์ ไม่... ยิ่งเรียนลง ยิ่งทุกข์ ยิ่งเข้ารอย มีสติ ไม่เลื่อนลอย มองให้ถึง ตามเป็นจริง สัจธรรมของชีวิต คิดดูกันบ้าง เมื่อมีเกิด จะต้องแก่ แน่แล้ว... หนีไม่พ้น ก็ต้องป่วยไข้ทั้งกายใจ จะแก้ไขกันอย่างไร ให้ทุกข์คลาย โรคทางกาย มีหมอ หยูกยา รักษาโรค ถูกโสลก เหตุผล ดลโรคหาย โรคทางใจ ภัยกลุ้มรุม ... วันตาย จะ ... ...รู้จักใช้ โอสถธรรม ”

มีใจความว่า .

“ เทศกาลขึ้นปีใหม่ มีส่วนเกี่ยวข้องกับอดีตอันเป็นส่วนหนึ่งของข้อมูลที่ได้ลุล่วงมาแล้ว ในปีหนึ่งมีสามร้อยหกสิบห้าวันก็เป็นส่วนหนึ่งของข้อมูล ที่ควรนำมาทบทวนว่ามีอะไรที่เป็นประโยชน์ มีอะไรที่ก่อให้เกิดอุปสรรค เพื่อที่จะได้ปรับตัว นำไปสู่การเปลี่ยนแปลง อันนี้ถือว่าเป็นส่วนหนึ่งของข้อมูล

ชีวิตเป็นส่วนหนึ่งของด้านสุขภาพ การทำประโยชน์ในโลกนี้คือประโยชน์ในปัจจุบัน และโลกหน้าคือในส่วนของปรมัตถประโยชน์ ก็ต้องอาศัยด้านสุขภาพร่างกาย ซึ่งประกอบด้วยวัตถุธาตุ คือรูปขันธ์ เป็นส่วนหนึ่งของสุขภาพด้านรูปธรรม อายุของสุขภาพร่างกายมีขอบเขตไม่เกินร้อยปี สภาวะอันเป็นวัตถุก็จะกลับไปสู้สภาพเดิม ก็ให้มองกันบ้างเพื่อจะได้ปรับตัวได้ และจะได้เห็นว่าเป็นส่วนหนึ่งของธรรมชาติ ที่ทำหน้าที่ตามความเป็นจริงตลอดกาลตลอดเวลา ก็ต้องเรียนรู้กันบ้าง สุขภาพร่างกายเป็นที่เกิดของสมบัติ ความสะดวก สบายเป็นส่วนหนึ่งของเครื่องเอื้ออำนวย ดังนั้นการดูแลสุขภาพเป็นสิ่งจำเป็น ถ้าไม่ให้ความสำคัญก็จะเป็นอุปสรรคได้

ยิ่งเป็นเทศกาลส่งท้ายปีเก่าขึ้นปีใหม่ ก็ต้องให้ข้อมูลกันว่ามีการสูญเสียสมาชิก ทรัพยากรส่วนบุคคลก็ไม่ใช่น้อย เพราะไม่ได้ดูแลสุขภาพเรียกว่าเป็นอันตราย เพราะฉะนั้นต้องดูแลสุขภาพอย่างถูกต้องถูกตรง พระพุทธเจ้าทรงแนะนำก็เหมือนกับที่สาธารณสุขแนะนำ อาหารที่มีส่วนต่อร่างกายทั้งห้าหมวดเช่น คาร์โบไฮเดรต ไขมัน วิตามิน เกลือแร่ ก็ถือว่าเป็นส่วนหนึ่งของการดูแลสุขภาพ แต่ก็ต้องรู้จักกาละเทสะ ไม่ใช่ว่าทำในรูปแบบของความเพลิดเพลินร่าเริงลุ่มหลง มันจะเป็นอุปสรรควิบัติได้

ให้ข้อมูลว่าในการดูแลสุขภาพ ในรูปแบบสารตกค้างในร่างกายจะต้องมีการดูแล เพราะมีผลต่อระบบประสาท รู้สึกมีโรคภัยไม่สะดวกอ่อนแอเป็นอุปสรรค ก็ให้ดูแลรักษาทำความสะอาดบ้างเหมือนกับการที่เราดูแลรักษาปัจจัยเครื่องอาศัยของการเป็นอยู่ เครื่องหุ่งห่มบ้านเรือนต้องทำความสะอาด ถ้าสกปรกก็จะมีผลกระทบ ก็ทำนองเดียวกันก็ต้องสังเกตความรู้สึกตัวเอง ถ้ารู้สึกในทางก้าวร้าวและพูดจาที่ไม่อยู่ในสภาพที่ยอมรับได้ ก็ต้องมีส่วนที่จะต้องทำความสะอาดกัน ไขมันส่วนเกินก็ต้องมีการทำความสะอาดกันด้วย การขับ การถ่าย การทำความสะอาดถ่ายเทก็ถือว่าเป็นสิ่งจำเป็นแล้วก็มีอยู่ในหลักคำสอนด้วย ก็ให้ข้อมูลกันอย่างนั้น ก็เห็นว่ามันเป็นประโยชน์ดี

ถ้ามีการทำความสะอาดแล้ว ระบบประสาทก็เป็นปกติยืดหยุ่นไม่เก็งเครียด ก็มีส่วนเกี่ยวข้องกับการเป็นอยู่ในสังคม ก็มีอารมณ์แบบยืดหยุ่นไม่เก็บกดเคร่งเครียด ทำให้มีอารมณ์สบายๆ ก็มีความสุขเหมือนกัน อันนี้ก็เป็นส่วนหนึ่งของสุขภาพทางด้านนามธรรม ด้านคุณธรรมก็เป็นส่วนที่ต้องให้การสนับสนุน ธรรมที่มีอุปการะมากเรียกว่าสติสัมปชัญญะ ก็มาจากพฤติกรรมของการเป็นอยู่ของเรานี่แหล่ะ ถ้ามีการเป็นอยู่แบบที่เรียกว่ามีความรู้สติสัมปชัญญะ ก็พลอยมีส่วนให้เกิดความรู้สึกดีเป็นประโยชน์ เราก็เอามาใช้กันบ้าง

ปีหนึ่งมีสามร้อยหกสิบห้าวัน เรามีส่วนมาส่งเสริมด้านคุณธรรมอันนี้ให้มีส่วนต่อเนื่องหรือมากขึ้น ที่เรียกว่าธรรมเป็นที่ตั้งของการเป็นอยู่แบบความรู้ตัว สติสัมปัญญะมากำหนดรู้ในรูปแบบของธรรมที่มีอุปการะมาก ตั้งลงที่กายหรือกายคตาสติ ว่ากายนี้เป็นส่วนประกอบของวัตถุธาตุ ไม่ได้ถือว่าเป็นสัตว์เป็นบุคคลไม่ได้ถือว่าเป็นเราเป็นเขา เป็นส่วนหนึ่งของธาตุตามธรรมชาติ เราก็มองดูในรูปแบบที่เกิดความรู้สึกคลายความสัมพันธ์ ยึดถือ วางตัววางตนในรูปแบบที่เรียกว่าปลงเสียสละ ถ้าเราปลงลงได้เสียสละลงได้ มันไม่เกิดความรู้สึกว่าเป็นที่มาของเวรและภัย เพราะมองเห็นว่ามันเป็นส่วนหนึ่งของธรรมดาธรรมชาติ พระพุทธเจ้าท่านจึงแนะนำว่าให้ลดความรู้สึกอันมีส่วนกับเครื่องกางกั้นออกบ้าง ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของเครื่องหน่วงเหนี่ยวผูกพัน จนเป็นเหตุให้เราอยู่แบบไม่เป็นอิสระ มีอากัปกิริยาลักษณะเรียกว่าเป็นที่มาของความไม่สงบ

การดูใจสภาวะอันเป็นส่วนหนึ่งของด้านนามธรรม เกิดขึ้นในรูปแบบของการอยู่ร่วมกันในสังคม อารมณ์ที่อยู่รอบข้าง ตาได้เห็นหูได้ฟัง เกิดความรู้สึกพอใจยินดี หรือเกิดความรู้สึกไม่พอใจมีความยินร้าย ให้มีสติกำหนดดูนี้คือหมอกเมฆ ที่มีส่วนปิดกั้นบังจิตใจเรา พระพุทธเจ้าจึงสอนให้กำหนดดู ดูให้ออก บอกให้ได้ ใช้ให้เป็น มันมีส่วนสมบูรณ์อยู่ในตัวของมันเอง แล้วก็มีระบบภูมิคุ้มกัน ระบบต่างๆ มันมีลักษณะยืดหยุ่น ทำให้เกิดความรู้สึกมีความสงบใจ ใจสงบ อารมณ์สบาย คลายความร้อน ถอนความเมา ยังทำให้เราอยู่ในรูปแบบไม่มีความรู้สึกของความทุกข์

ความทุกข์ทุกคนได้สัมผัส ให้เรากำหนดเป็นฐานที่ตั้งของความรอบรู้ ที่เรียกว่าการดูจิต การระวังจิตของตน คนนั้นก็จะพ้นจากบ่วงมาร มองดูให้ดี จิตเป็นส่วนหนึ่งของการแสดงออกถึงความรู้สึก จิตที่มีสัมปยุต เหมือนกับน้ำมีสิ่งเจือปน เป็นน้ำไม่บริสุทธิ์ไม่สะอาด จิตก็เหมือนกัน จิตที่เศร้าหมองอารมณ์เร่าร้อน มันต้องมีอะไรสักอย่างหนึ่งที่มีส่วนกับความรู้สึกอันนั้น พระพุทธเจ้าท่านจึงสอนให้เรามีสติกำหนด จิตสัมปยุตด้วยอกุศลอารมณ์ของบาปกรรม นำให้เกิดมิฐฉาทิฏฐิอกุศลจิต อยู่ในสภาพเรียกว่าเศร้าหมอง ถ้าเรามองให้ดีๆแล้ว จะเห็นว่าสิ่งเหล่านี้มันเป็นส่วนเกิน มันเป็นส่วนหนึ่งให้เรามีส่วนเรียนรู้ เห็นแล้วก็วางก็ปลง ว่าอันนี้มันเป็นสภาวะอันเป็นส่วนหนึ่งของการปรุงการแต่งเรียกว่ามายา เรียกว่าสิ่งปกปิด เป็นส่วนหนึ่งของสังขารมาร พระพุทธเจ้าให้ข้อมูลอย่างนั้น เราก็มากำหนดดู ตั้งสติกำหนดดูและวางลงในรูปแบบว่าไม่มีอะไรเป็นของของตน จำต้องละสิ่งทั้งปวงไป เรามองอย่างนี้เป็นการถ่ายเป็นการวางปราศจากภัยเวร ก็อยู่กันอย่างผาสุข อยู่กันอย่างมีความรู้สึกเรียกว่าไม่วิตกกังวลเหมือนกับร่างกายปราศจากโรค ร่างกายมีภูมิคุ้มกัน มีความรู้สึกสะดวก อันนี้ก็คล้ายๆ กันไม่ได้อยู่ที่อื่นอยู่กับการปรับปรุงท่านเรียกว่าปฏิบัติหรือว่าสุปฏิ สุปฏิปัณโณเราสรรเสริญกันอย่างนั้น ปฏิบัติดีในส่วนของการมีส่วนเกี่ยวข้องกับการกระทำของเรา กิริยาที่มีส่วนของการหยิบยื่นในรูปแบบของอวัยวะ ในรูปแบบของสื่อภาษา ถ้าเรามีส่วนหยิบยื่นด้วยความหวังดีเจตนาดี วัตถุที่เราหยิบยื่นมันก็เป็นการสมานสร้างความสัมพันธ์ให้เกิดความรู้สึกผูกพันในรูปแบบเรียกว่าพึ่งพาอาศัยนั่นเป็นคุณความดี

ฉะนั้นเทศกาลขึ้นปีใหม่ ใช้สติสัมปชัญญะกันอย่างให้เกิดความรู้สึกเรียกว่าปราศจากภัยเวร มีการเป็นอยู่แบบสันติสุข มียุติธรรม ต้องอาศัยการมีส่วนเรียนรู้พัฒนาปรับปรุงขี้นมา ความเปลี่ยนแปลงมันก็เกิดขึ้นเป็นธรรมดาๆ เหมือนเราละความชั่วนี่แหล่ะ สื่งที่มีส่วนเป็นผลกระทบต่อร่างกาย ถ้าละขั้นแรกๆต้องใช้ความอดกลั้น อดทน นานๆ มันก็เคยชิน เกิดความเคยชินมันก็ปกติ เพราะความอดกลั้น อดทนมีส่วนเป็นนิสัย มันก็ทำให้เกิดความรู้สึกมีความสุข เพราะฉะนั้นก็ให้ถือว่ามันเป็นสิ่งที่ต้องปรับปรุงพัฒนากันขึ้นมา เพื่อให้เกิดความสงบสุขในการดำเนินชีวิต ในการอยู่ร่วมกันในสังคม สังคมก็จะเป็นสังคมของความรู้สึกที่เรียกว่ามีความสงบสุขเป็นหลัก ก็ถือว่าเป็นความดี เพราะฉะนั้นในโอกาสเทศกาลปีใหม่การใช้ชีวิตในรูปแบบของความเป็นมนุษย์ผู้มีคุณอันมีส่วนของคุณความดี มันก็ย่อมทำให้เกิดความเจริญ

วันนี้ถือว่าเราได้มีส่วนมาทำบำเพ็ญประโยชน์ อย่างน้อยก็แสดงออกถึงความเป็นห่วงในกุลบุตรลูกหลาน เพื่อให้เค้าได้มีโอกาส ได้มีการศึกษา ได้มีความรู้ ได้มีการส่งเสริมการเรียน อาตมาก็ไม่มี อะไรมากไปกว่าขออนุโมทนา บุญกุศล เจตนาบารมี ขอทุกท่านจงมีส่วนและมีสุขภาพร่างกายที่ เข้มแข็ง แข็งแรง และมีจิตใจที่โอบอ้อม เอื้อเฟื้อ เป็นที่มาของสันติสุข วิมุติธรรม นำให้เกิดความรู้สึกมีความสงบ ร่วมเย็น ทุกหนทุกแห่ง ของคุณงามความดี ขอพระสงฆ์อนุโมทนา

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------